Elżbieta Cherezińska - pisarka i teatrolog. Zadebiutowała książką Byłam sekretarką Rumkowskiego, a niedługo póżniej rozpoczęła cykl skandynawski "Północna Droga". Następnie napisała Grę w kości. Jej kolejna książka, Korona śniegu i krwi - tom pierwszy składającej się z samodzielnych powieści trylogii "Odrodzone Królestwo" - natychmiast stała się bestsellerem. Wydany następnie Legion to brawurowo opowiedziana historia Brygady Świętokrzyskiej.

RECENZJA

Doczekałem się kontynuacji Korony śniegu i krwi. Drżącymi rękami otwierałem paczkę i w chwilę później siedziałem zatopiony w lekturze. Trochę to zajęło – w końcu 740 stron formatu zbliżonego do a4, to nie byle co – ale drugi tom trylogii mam już za sobą. Jest więcej niż dobrze.

Elżbiecie Cherezińskiej udało się nie wytracić pędu, którego nabrała akcja pierwszej części. Podołała też trudnemu zadaniu jakim jest utrzymanie czytelnika w ciągłym napięciu podczas lektury. Nie zdejmując nogi z gazu… tfu… niemal zajeżdżając konia, prowadzi nas krętymi ścieżkami historii znikając, to znów ukazując się tym, którzy ruszyli za nią w pogoń.

 Niewidzialna korona łączy w sobie zarówno elementy powieści historycznej, jak i sensacyjnej. Chwilami ociera się o rasowe fantasy lub, jakkolwiek to zabrzmi, kryminał noir z akcją rozgrywającą się w czasach średniowiecza. Mieszanka ta nie zawsze była dla mnie do przyjęcia, jednak w ogólnym rozrachunku nie da się o tej książce powiedzieć inaczej niż: „rewelacyjna”.

Śledzenie kolejnych poczynań księcia Władysława, humorów przebiegłego Vacława II czy działań Kaliny, to uczta dla oczu i sprawdzian z historii. Postaci fikcyjne i rzeczywiści bohaterowie pojawiający się na kartach historii koegzystują na tych samych zasadach, przez co nie zawsze da się jednoznacznie stwierdzić (bez stosownego zasobu wiedzy), kto istniał naprawdę.

Jak potoczą się losy Rikissy, Jakuba Świnki i Michała Zaręby? Czy Mechtylda Askańska osiągnie swój niecny cel, a Królestwo Polskie – na przekór jej oczekiwaniom – się odrodzi? Tego zdradzić nie mogę. Puszczę Wam tylko oko i powiem, że po lekturze pytań tego rodzaju będzie coraz więcej, a rozwikłania

Krew leje się gęstym strumieniem, głowy spadają z ramion, ścierają się wrogie armie… i religie. Nie brak tu i pieprznych fragmentów, od których płoną policzki oraz scen, które co rusz przyprawiłyby stare dewotki o palpitację serca.

 Autorka Gry w kości, po raz kolejny dowiodła tego, że potrafi połączyć – chyba jak nikt inny – fakty i mity, przeplatać realne zdarzenia ze światem magii. Pozostając wierna historycznym przekazom i tym czego jesteśmy pewni, nie stroni od legend, teorii spiskowych i domysłów. Zręcznie balansuje na krawędzi.

Cherezińska, nazywana jest czasem polskim R. R. Martinem. Coś w tym jest, bo świetnie radzi sobie z narracją symultaniczną, równoczesnym prowadzeniem kilu wątków. I choć nie wszystkim się to podoba, zabieg ten jest konieczny, ze względu na specyfikę opowiadanej historii, w której poczytania różnych ludzi wchodzą w interakcje.

Inna rzecz, że w zachowaniu niektórych postaci (nie tylko ludzi!) znajdziemy pewne zbieżności stworzonymi przez wyżej wymienionego. Mechtylda jest niczym Cersei, Władysław jak Tyrion, Rikissa jak Daenerys (kim jest Michał Zaręba – sami się domyślicie), a Otto ze Strzałą przypomina nieco głowę rodziny Lanisterów. Pozostaje tylko pytanie: na ile to Cherezińska czerpie z twórczości autora Gry o tron, a na ile Martin z historii Polski epoki rozbicia dzielnicowego.

Dość żartów. Należałoby też nieco ostudzić mój zapał, lekką obniżyć egzaltowany styl i skreślić kilka słów na temat tego, co w Niewidzialnej koronie nie przypadło mi do gustu. Z początku wydawało mi się, że akcja powieści jest jakby zbyt „sensacyjna”, nie przystając do publikacji, która ma dość poważny charakter. Dotyczy to zwłaszcza pierwszych kilkunastu stron, po których fabuła nabiera już poprawnego tempa, które utrzyma się niemal do samego końca.

Druga sprawa, to herby. Czytając komentarze w sieci – jeszcze w trakcie lektury - dostrzegłem, że wielu czytelników narzeka na ukazanie herbowych stworzeń jako dalszoplanowych bohaterów powieści. O ile w Koronie śniegu i krwi ich aktywność była zauważalna, o tyle w drugim tomie jest jej nieco za dużo. Chwilami rzeczywiście nie wyglądało to dobrze.

Te „wady” nie zmienią jednak faktu, że Niewidzialna korona stanowić będzie ozdobę moich półek. Czuję, że książka – jak i cała trylogia – Elżbiety Cherezińskiej odniesie spory sukces na polskim rynku wydawniczym i kto wie, może pojawi się poza naszymi granicami. Jej popularność stale rośnie i trzeba to wykorzystać.

Historię trzeba umieć opowiadać, a pisarka robi to znakomicie. Nie tylko pisząc z resztą, bo miałem okazję uczestniczyć kiedyś w spotkaniu na temat Wikingów, w katowickiej bibliotece. Udało mi się wówczas z autorką porozmawiać – zapraszam do lektury wywiadu: http://www.kostnica.com.pl/wywiadecherezinska.htm

Z niecierpliwością wyczekuję trzeciego tomu, wieńczącego trylogię Odrodzone królestwo.

Krzysztof Chmielwski, 21.08.2014