EGZORCYSTA - William Peter Blatty

"- A co ojciec sądzi o egzorcyzmach?
- Słucham?
- Jeśli ktoś jest opętany przez demona, to czy zastosowałby ksiądz egzorcyzmy?
- No cóż, pewnie najpierw wsadziłbym go w wehikuł czasu i wysłał w szesnasty wiek.
Zdziwiła się.
- Co ksiądz ma na myśli? Nie rozumiem!
- To po prostu się już nie zdarza, pani MacNeil.
- Od kiedy?
- Od czasu kiedy poznano choroby umysłowe, paranoję, rozdwojenie osobowości i to wszystko, czego uczyłem się właśnie na Harvardzie"

Ksiądz Karras jest postacią wyjątkowo starannie skonstruowaną. Sam ma własne zmartwienia - śmierć matki, wątpliwości wiary - a przy tym jest ujmująco ludzki. I nie mówię tu tylko o skłonności do cameli bez filtra i napojów wyskokowych. To on może wypędzić demona z Regan... Ale czy mu się to powiedzie? Czyż do przeprowadzenia rytuału egzorcyzmów nie jest niezbędny ktoś niezmąconej wiary?
"Ziarno powołania. To tutaj nauczył się kochać. Teraz miłość wystygła. Nocami błądziła w zakamarkach jego serca jak bezdomny podmuch wiatru"
Powieść jest niesamowita. Groza wyłania się z kart książki w taki sposób, że nawet ja - zatwardziała ateistka - zaczynam wierzyć w to, co czytam. Bo to, co dolega Regan, wychodzi poza ramy jakiegokolwiek rozumowania, a przynajmniej - rozumowania racjonalnego. Największym plusem książki jest jej... niedowierzanie. Przez większą część powieści nawet ksiądz szuka logicznego wytłumaczenia stanu dziecka.
"...gdyby Chrystus powiedział tym rzekomo opętanym, że cierpią na schizofrenię, to pewnie ukrzyżowano by go trzy lata wcześniej"
Wydarzenia opisane w powieści sprawiały, że odczuwałam wiele emocji na raz. Zgrozę, obrzydzenie, współczucie, niedowierzanie. A przy tym lęk - jak się to wszystko skończy? Czy rytuał egzorcyzmów uwolni ją od złośliwego demona i pomoże jej wrócić do normalności?

"Żałujemy majowych kwiatów wiedząc, że muszą przekwitnąć, ale jesteśmy niewzruszenie pewni, że w następnych roku maj zwycięży ponury listopad. Jest to niezmienne prawo wiecznego koła, które nigdy się nie zatrzyma. Wiedza o tym daje nam nadzieję na odrodzenie, na to, iż wszelkie zło musi kiedyś przeminąć"

Nie byłabym sobą, gdybym nie odszukała kilku perełek. Bo... bywa też zabawnie i ironicznie.

"Dokopywał się szczegółów niczym stary kawaler przebierający warzywa na straganie"
Albo wręcz niezręcznie.
"- Wiem, co pani czuje. Jestem tak samo bezradny, kiedy rozmawiam z mechanikiem o swoim samochodzie - spróbował zażartować."

Doskonałe porównanie, panie Klein. Wie pan, jak pocieszyć kobietę, której córka zapadła na niezidentyfikowaną chorobę psychiczną. Winszuję taktu!


Te drobne żarciki autora są idealnie wkomponowane w powieść, czyniąc ją kilkuwymiarową. To nie jest horror, który nadmiarem mroku i sztucznego napięcia może zirytować czytelnika i, ostatecznie, znudzić. Ta książka, zrazu lekka, przemienia się w stopniowo w wywołującą dreszcze i przerażenie genialną powieść grozy. To ogromna różnica. Widzimy przemianę wesołej dziewczynki w morderczego demona, a punkt kulminacyjny jednoczy się z ciarkami na ramionach. Książka ma niesamowity klimat, przez co potrafi przestraszyć nawet największych twardzieli, którzy jej na to pozwolą. Dlaczego? Ponieważ aby naprawdę wczuć się w tę historię, mimo wszystko trzeba odłożyć racjonalne przekonania na bok. Trzeba dać się zaskoczyć, pozwolić książce dopełnić swej powinności. Pozwolić grozie na wystąpienie.

Zakończę słowami samego Blatty'ego:
"- Czytałeś to? - spytał Karras.
Potrząsnął głową. - Nie, jeszcze nie. A powinienem?

Paulina Król